การดำเนินการของหน่วยงานของรัฐภายหลังยื่นคำฟ้อง คำให้การ

หน่วยงานของรัฐที่ได้ส่งเรื่องให้พนักงานอัยการดำเนินคดีแพ่ง เมื่อได้มีการยื่นคำฟ้อง คำให้การ หรือฟ้องแย้งแล้ว มีขั้นตอนการดำเนินการต่าง ๆ ดังนี้

✅ กรณีส่งหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องไม่ได้ เมื่อเจ้าหน้าที่ศาลไม่สามารถส่งหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องให้แก่จำเลยได้ เนื่องจากหาบ้านไม่พบ หรือไม่มีตัวบ้านอยู่แล้วตามภูมิลำเนาที่ยื่นฟ้อง ผู้ประสานงานคดีจะต้องไปตรวจสอบข้อเท็จจริง จัดทำแผนผังที่ตั้งของบ้านอันเป็นภูมิลำเนาของจำเลย หรือตรวจสอบภูมิลำเนาอื่น ๆ ของจำเลย เพื่อเป็นข้อมูลให้พนักงานอัยการแถลงศาลต่อไป

✅ การเตรียมพยานบุคคลเพื่อเบิกความต่อศาล ก่อนนำพยานบุคคลเข้าเบิกความต่อศาล ผู้ประสานคดีมีหน้าที่ประสานงานกับพยานให้มาพบพนักงานอัยการเพื่อทบทวนข้อเท็จจริง ประเด็นในคดี แนวทางการเบิกความ และตรวจสอบบันทึกข้อความแทนการสืบพยาน รวมถึงตรวจสอบพยานหลักฐานก่อนส่งศาล

✅ การตามประเด็นไปสืบพยานที่ศาลอื่น ในกรณีที่พยานที่คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งประสงค์จะนำเข้าสืบมีภูมิลำเนาอยู่ต่างจังหวัด และศาลอนุญาตให้ส่งประเด็นไปสืบยังศาลที่พยานมีภูมิลำเนาอยู่ในเขตอำนาจ พนักงานอัยการอาจตามประเด็นไปหรือส่งประเด็นไปให้พนักงานอัยการในสำนักงานคดีอื่นช่วยสืบพยานในบางประเด็นก็ได้ ซึ่งผู้ประสานคดีอาจต้องประสานในการจัดหายานพาหนะในการเดินทางให้แก่พนักงานอัยการ และติดต่อประสานกับพยานที่จะนำเข้าสืบ (กรณีเป็นพยานของหน่วยงานตัวความเอง)

✅ การทำแผนที่พิพาท ในคดีพิพาทเกี่ยวกับที่ดิน คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งอาจมีคำขอหรือศาลอาจมีคำสั่งให้เจ้าพนักงานที่ดินจัดทำแผนที่พิพาทเพื่อประกอบการพิจารณาคดี หน่วยงานตัวความต้องมอบอำนาจให้เจ้าหน้าที่ไปร่วมนำชี้ที่พิพาท เขตที่ดิน สิ่งปลูกสร้างบนที่ดิน ต้นไม้ หรือสิ่งอื่นใดบนที่ดิน ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อคดีตามนัดและวางเงินค่าใช้จ่ายตามคำสั่งศาล

✅ การเผชิญสืบ ในคดีที่คู่ความมีความจำนงขอให้ศาลตรวจสอบบุคคล วัตถุ หรือสถานที่ซึ่งนำมาตรวจสอบในศาลไม่ได้ ศาลมีอำนาจที่จะออกไปเผชิญสืบตรวจสอบนอกศาลได้ หน่วยงานตัวความจะต้องจัดหายานพาหนะมารับส่งพนักงานอัยการและ/หรือศาล และจัดเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องหรือรู้เห็นในเรื่องดังกล่าวร่วมไปเผชิญสืบกับพนักงานอัยการในวันนัดด้วย

✅ การแจ้งการเปลี่ยนแปลงฐานะของหน่วยงานตัวความ กรณีหน่วยงานตัวความเป็นรัฐวิสาหกิจ หากภายหลังจากที่พนักงานอัยการยื่นคำฟ้องหรือคำให้การแล้ว หน่วยงานตัวความมีการเปลี่ยนแปลงผู้ถือหุ้นจนเป็นเหตุให้ไม่อยู่ในฐานะเป็นรัฐวิสาหกิจอีกต่อไป ให้หน่วยงานตัวความแจ้งพนักงานอัยการทราบ พร้อมส่งหลักฐานที่เกี่ยวข้องทันที เนื่องจากกรณีดังกล่าวมีผลต่ออำนาจของพนักงานอัยการในการดำเนินกระบวนพิจารณาในคดี

ที่มา สถาบันนิติวัชร์ สำนักงานอัยการสูงสุด. (2567). ความรู้เกี่ยวกับการดำเนินคดีแพ่งให้หน่วยงานของรัฐ. (น.21).