การชำระหนี้ด้วยเหรียญกษาปณ์

พระราชบัญญัติเงินตรา พ.ศ. 2501 มาตรา 11 บัญญัติให้เหรียญกษาปณ์เป็นเงินที่ชำระหนี้ได้ตามกฎหมาย ทั้งนี้จะต้องไม่เกินจำนวนที่กำหนดตามกฎกระทรวง ซึ่งมีกฎกระทรวงที่เกี่ยวข้องหลายฉบับกำหนดให้สามารถชำระหนี้ด้วยเหรียญกษาปณ์ชนิดราคาต่าง ๆ ในแต่ละคราวสรุปได้ดังนี้

เหรียญกษาปณ์หมุนเวียน
เหรียญ 1 สตางค์ ชำระหนี้ได้คราวละไม่เกิน 5 บาท

เหรียญ 5 , 25 , 50 สตางค์ ชำระหนี้ได้คราวละไม่เกิน 10 บาท
เหรียญ 1 , 2 , 5 บาท ชำระหนี้ได้คราวละไม่เกิน 500 บาท

เหรียญ 10 บาท ชำระหนี้ได้คราวละไม่เกิน 1,000 บาท

เหรียญกษาปณ์ที่ระลึก

เหรียญ 20 บาท ชำระหนี้ได้คราวละไม่เกิน 500 บาท
เหรียญ 50 บาท ชำระหนี้ได้คราวละไม่เกิน 1,000 บาท

เหรียญ 100 บาท ชำระหนี้ได้คราวละไม่เกิน 2,000 บาท

เหรียญ 150 บาท ชำระหนี้ได้คราวละไม่เกิน 3,000 บาท

การกำหนดจำนวนการใช้เหรียญในแต่ละครั้งก็เพื่อป้องกันไม่ให้มีการกลั่นแกล้งกันระหว่างเจ้าหนี้กับลูกหนี้ในการชำระหนี้ 

เหรียญที่ระลึก 130 ปี องค์กรอัยการ
จากเว็บไซต์กรมธนารักษ์

เหรียญที่ระลึก 130 ปี องค์กรอัยการ
จากเว็บไซต์กรมธนารักษ์

สำหรับเหรียญกษาปณ์เนื้อเงิน ราคาตั้งแต่ 200 บาท ขึ้นไป และเหรียญกษาปณ์เนื้อทองคำ ราคาตั้งแต่ 150 บาท ขึ้นไป สามารถชำระหนี้ได้ไม่จำกัดจำนวน

อย่างไรก็ตาม หากเหรียญกษาปณ์มีลักษณะชำรุดต่อไปนี้ ไม่สามารถนำมาชำระหนี้ได้ (พระราชบัญญัติเงินตรา พ.ศ. 2501 มาตรา 12)

(1) เหรียญกษาปณ์ที่ถูกตัด หรือถูกตอก หรือถูกตี หรือถูกกระทำด้วยประการใด ๆ ให้บุบสลาย หรือชำรุดจนเสียรูป หรือลวดลายลบเลือน หรือเปลี่ยนแปลงในดลภาค หรือบิดงอ หรือทำให้น้ำหนักลดลงไม่ว่าโดยเหตุใดในลักษณะที่ปรากฏโดยชัดแจ้ง
(2) เหรียญกษาปณ์ที่สึกหรอไปตามธรรมดา จนมีน้ำหนักลดลงเกินกว่าสองเท่าครึ่งของอัตราเผื่อเหลือเผื่อขาด

วิธีแก้ปัญหาหากเหรียญกษาปณ์ชำรุด ให้นำเหรียญไปแลกตามหลักเกณฑ์ของกระทรวงการคลัง โดยหากเป็นการชำรุดตาม (1) เหรียญกษาปณ์ที่ถูกตัด หรือถูกตอก หรือถูกตีฯ สามารถแลกได้ครึ่งราคาของเหรียญนั้น หรือหากชำรุดตาม (2) สึกหรอตามธรรมดา จะแลกได้เต็มราคาของเหรียญนั้น (แต่สำหรับเหรียญกษาปณ์ทองคำ เหรียญกษาปณ์เงิน หรือเหรียญกษาปณ์ขัดเงา หากชำรุดแล้ว ไม่สามารถแลกได้) (พระราชบัญญัติเงินตรา พ.ศ. 2501 มาตรา 13)

ที่มา 

- เว็บไซต์กรมธนารักษ์

- พระราชบัญญัติเงินตรา พ.ศ. 2501